Hoe wakker je het STEM-vuur aan?

door gastblogger Dimitri Peeters (wetenschapsleerkracht Ursulinen, Mechelen)

In het onderwijs 'moeten' we veel. We 'moeten' onze leerlingen aanmoedigen om voor STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics) te kiezen. We 'moeten' hen wijzen op de grote ecologische uitdagingen voor de nabije toekomst. We 'moeten' hun ondernemerszin en creativiteit aanwakkeren, enz… Maar voor al die dingen die we 'moeten', zijn de tijd en de middelen die we krijgen beperkt.

Partnerships openen nieuwe perspectieven

Gelukkig leven we in het tijdperk van samenwerking en partnerships. Zoals met Junior Achievement Europe (JA Europe), bijvoorbeeld. De koepelorganisatie van Vlajo neemt voortdurend nieuwe initiatieven om onze jongeren warm te krijgen voor ondernemerschap, voor STEM, voor creativiteitstraining, en voor nog veel meer. En dat is een understatement. Eigenlijk maakt JA Europe onze jongeren niet warm, maar zet ze zelfs in vuur en vlam. Via miniondernemingen, via creativiteitsmarathons, innovatiekampen, trade fairs,…

En dat opent ongelooflijk veel nieuwe perspectieven voor het onderwijs. Zoals de Sci Tech Challenge: een Europees programma in samenwerking met ExxonMobil, een mondiale petrochemiereus die in Vlaanderen alleen al voor veel tewerkstelling zorgt. Een duw in de rug van ExxonMobil betekent veel meer dan enkel een STEM-context. Het betekent dat:

onze jongeren rechtstreeks in contact komen met experts uit het veld;
ze ondergedompeld worden in een wereld die echt en relevant is en die vooral alle facetten van STEM, van ondernemerszin en van sterke ecologische engagementen integreert in één overkoepelend project;
leerlingen van het middelbaar onderwijs op die manier een realistisch beeld op de wereld krijgen, puur en onverbloemd;
ze geconfronteerd worden met de vele verantwoordelijkheden die zij in de toekomst mee zullen dragen in de samenleving, en die ze deels nu al dragen;
ze gestimuleerd worden om mee te denken over oplossingen zonder daarbij ook maar één ideeënpoel onaangeroerd te laten.

Bijzondere ervaring die het klaslokaal overstijgt

Als leerkracht vond ik het schitterend om te zien dat deze wetenschappelijke uitdaging unieke kansen biedt: teamgericht werken, creatief en origineel maar ook genuanceerd en out-of-the-box denken en krachtige presentaties in elkaar boksen in een minimum aan tijd, bijvoorbeeld. In aanloop naar de Europese finale krijgen de gekwalificeerde teams bovendien een tweedaags evenement aangeboden waarbij ExxonMobil onze leerlingen meeneemt tot op de werkvloer en van hen 'junior experts' maakt. Een bijzondere ervaring die het klaslokaal onmogelijk kan evenaren. Omdat de laureaten uit verschillende Europese landen komen, voelen ze ook nog eens aan wat de kracht van diversiteit is, en niet alleen op vlak van taal.

Realistische case

Dit jaar was de case van ExxonMobil eentje om u tegen te zeggen en actueler dan ooit: de overheid legt een maatregel op om de uitstoot aan broeikasgassen van personenwagens met 40% te reduceren tegen 2040. Hoe vertaal je zoiets naar een stel concrete en praktisch haalbare doelstellingen? Geen evidente opdracht, maar toch gingen heel wat Europese leerlingen van 16 tot 18 jaar de uitdaging aan tijdens de European Sci-Tech Challenge 2017. Daarbij brachten de teams uit Italië, Frankrijk en België volgens een ondernemersjury de beste en creatiefste ideeën naar voren. Zij werden geselecteerd voor de finale die op 10 mei doorging in Brussel.

Het Belgische team in actie

De jury had daarbij veel lof voor het Belgische team CDrie. Shadia Valkeners (Campus Van Eyck, Maaseik), Lynn Breda (College Hagelstein, Sint-Katelijne-Waver), Orhan Yagmuroglu (Sint-Michiel, Leopoldsburg), Lorenzo Mandaglio (OLVI Pulhof, Berchem), Felix Soers (Don Bosco, Haacht) en Bruno Franckx (Ursulinen, Mechelen) bedachten een plan dat autovrije zones combineert met een systeem van ecovriendelijke huurwagens voor de stadsperiferieën. Hun plan omvat ook een openbaarvervoernetwerk dat door middel van kleine extra toetsen veel klantvriendelijker wordt dan in de huidige realiteit. Hun inventieve app, die mensen snel op de hoogte houdt van de pieken en dalen in de verkeersstroming, kaapte meteen veel interesse weg. Uiteindelijk ging het Franse team nipt met de eerste plaats lopen. Maar niettemin een schitterende prestatie van ‘ons’ team.

Locatie was de prachtige Solvay Bibliotheek in de tuin van het Europees Parlement

Sci-Tech Challenge= een broodnodig initiatief

JA Europe en ExxonMobil geven jongeren de kans om uit hun comfort zone te treden en met anderen samen te werken. Gedreven jongeren met multidisciplinaire talenten, een creatieve STEM-geest en een grote spreekdurf -in het Engels!- die er meteen invliegen, die elkaars input waarderen, die hun onderlinge diversiteit net als een sterk punt uitspelen, die er gewoon staan... daar ga je als leraar voor zitten. Respect!

Al vele jaren ben ik de organiserende instanties oprecht dankbaar voor de unieke kansen die zij aan onze leerlingen bieden om bij te leren, om te kiezen voor STEM. In een wereld die steeds complexer wordt, kan het onderwijs op zichzelf niet meer aan alle maatschappelijke vragen en wensen tegemoetkomen. We hebben iets als de Sci Tech Challenge broodnodig! Vanuit een participatief model waarbij onderwijs, organisaties zoals JA Europe en bedrijven zoals ExxonMobil de koppen bij elkaar steken, bereiken we veel. Want er is veel dat we 'moeten', maar jongeren ‘in vuur en vlam’ zetten voor STEM doen we niet alleen, maar samen. En altijd met een glimlach.