In opdracht van Vlaams Minister van Economie Hilde Crevits onderzocht het Steunpunt Economie en Ondernemen de ondernemerschapscultuur en het ondernemend gedrag in Vlaanderen anno 2019, voor de coronacrisis dus. Daarnaast onderzocht het Steunpunt ook de financieringsmechanismen en -problemen van jonge ondernemingen in Vlaanderen in 2018. Meer dan de helft van alle Vlamingen beschouwt ondernemen als een interessante carrièrekeuze met hoge status. De totale ondernemersactiviteit in Vlaanderen was nooit eerder zo hoog. 12% van de bevolking tussen 18-64 jaar was bezig met het opstarten van een eigen zaak of leidde een eigen zaak die minder dan 3,5 jaar oud is. Daarmee doet Vlaanderen het opmerkelijk beter dan de meeste buurlanden. Tegelijk is 8 op de 10 jonge Vlaamse ondernemers tevreden over het aanbod aan financieringsmiddelen.

Het Steunpunt Ondernemerschap en Regionale Economie (STORE 2.0) heeft in de tweede helft van 2019 twee onderzoeken gevoerd. Een eerste onderzoek gaat over de financiering van jonge ondernemingen anno 2018. De resultaten zijn gebaseerd op een online-enquête die werd uitgestuurd naar een representatieve steekproef van 3.524 jonge bedrijven, opgestart tussen 2014 en 2018. Een tweede onderzoek gaat over de ondernemerschapscultuur en het ondernemend gedrag in Vlaanderen anno 2019. Die resultaten zijn gebaseerd op een telefonische enquête bij een representatieve steekproef van 1294 inwoners van Vlaanderen, tussen 18 en 64 jaar oud.

8 op de 10 jonge Vlaamse ondernemers is tevreden over het aanbod aan financiering

Jonge Vlaamse ondernemers zijn, naast de inzet van eigen middelen en de inbreng van familie en vrienden, het best vertrouwd met bankfinanciering en leasing. Ze doen bij het aantrekken van financiering dan ook het vaakst beroep op deze financieringsbronnen. Iets meer dan de helft (53%) van de jonge ondernemingen zocht in 2018 financieringsmiddelen. De gemiddelde onderneming vroeg, over de verschillende financieringsmechanismen heen, om en bij de 80.000 euro bijkomende financiering aan, en slaagde erin om ongeveer 70% van dit bedrag ook effectief te verwerven. Bijna twee derde van deze financiering werd aangewend voor investeringen.

In het onderzoek geven jonge ondernemingen ook aan dat er van de meeste financieringsmechanismen voldoende aanbod is, en dit aan gunstige voorwaarden. Zo vindt om en bij de 80% van de jonge Vlaamse ondernemers dat de overheid voldoende financiering aanbiedt. Een uitzondering blijkt financiering via het durffonds Venture Capitalists, waarvan de meeste ondernemers het aanbod als onvoldoende en de bijhorende voorwaarden als ongunstig evalueren. Sommige ondernemingen blijken wel meer moeite te hebben dan anderen om hun activiteiten te financieren. Zo blijkt het makkelijker om financiering te vinden voor het opstarten, dan voor het verder uitbouwen van de onderneming. Vooral ondernemingen die aan Onderzoek & Ontwikkeling doen, geven aan dat ze het moeilijk vinden om de nodige financiering te verkrijgen. De toegang tot financiering voor jonge O&O-actieve ondernemingen, die een belangrijke motor vormen voor onze kenniseconomie, blijft een belangrijk aandachtspunt.

Helft van de Vlamingen heeft vertrouwen in de eigen competenties om te ondernemen

Meer dan de helft van alle Vlamingen beschouwt ondernemen als een interessante carrièrekeuze met hoge status. Ongeveer 6 op 10 Vlamingen geeft aan dat succesvolle ondernemers in Vlaanderen aanzien en respect genieten. De helft van de Vlamingen heeft bovendien vertrouwen in de eigen competenties om te ondernemen. 4 op 10 Vlamingen zag ook opportuniteiten om zelf te ondernemen. Wel geeft bijna de helft van hen aan tegengehouden te worden door de angst om te falen.

Ook de totale ondernemersactiviteit in Vlaanderen was nooit eerder zo hoog. 12% van de bevolking tussen 18-64 jaar geeft aan bezig te zijn met een eigen zaak op te starten (ontluikend ondernemerschap) of een eigen zaak te leiden die minder dan 3,5 jaar oud is (nieuw ondernemerschap). Daarmee scoorde Vlaanderen opmerkelijk beter dan de meeste referentielanden: Duitsland (7,6%), Zweden (8,3%), Verenigd Koninkrijk (9,3%), Luxemburg (10,2%) en Nederland (10,4%). Tenslotte vertonen de cijfers voor ‘intrapreneurship’, intern ondernemerschap binnen het bedrijf,  in Vlaanderen een lichte daling ten opzichte van vorig jaar, maar liggen ze nog steeds beduidend hoger dan de cijfers voor de jaren 2016 en 2017.

Vlaams minister van Economie Hilde Crevits: “Ondernemers zorgen voor de creativiteit in onze economie. Ze zorgen ervoor dat onze samenleving blijft draaien. Dat meer dan de helft van de Vlamingen ondernemen dan ook zien als een interessante carrièrekeuze is goed nieuws. De inspanningen van de voorbije jaren om ondernemerschap te stimuleren en ook jongeren te informeren over de mogelijkheden wat betreft financiering werpen duidelijk hun vruchten af. We blijven dit ook de komende maanden en jaren volop doen. Mijn recente beslissing om via het contract ondernemerschap voor een periode van vier jaar dienstverleners aan te stellen om ondernemerschap verder te bevorderen, is hier een voorbeeld van: Unizo, Voka, NSZ en Starterslabo, met in onderaanneming ook Youth Start die NEET-jongeren begeleiden bij het ontdekken van hun talenten en ondernemingsvaardigheden. We blijven ook verder ondernemend onderwijs stimuleren door de werking van Vlaamse Jonge Ondernemingen (Vlajo), Unizo Onderwijs & Ondernemen en My Machine te ondersteunen. Dit zijn cijfers van voor de coronacrisis. Het wordt afwachten wat de effecten van de coronacrisis op het ondernemerschap zullen zijn, die zien we nu nog niet ten volle. Maar dat ondernemerschap en creativiteit de sleutel zullen zijn om uit de crisis te raken, dat is zeker. Er is een fundament in Vlaanderen voor ondernemerschap. Als we tegelijk de financiering voor starters op peil kunnen houden, moet dit ook na de crisis tot mooie resultaten kunnen leiden.”